ลักษณะ ๓ การทำหน้าที่ฝ่ายพระศาสนจักรโดยพลการ และความผิดในการทำหน้าที่นั้น
มาตรา ๑๓๗๘ วรรค ๑ พระสงฆ์ผู้ทำการขัดต่อข้อกำหนดของกฎหมายมาตรา ๙๗๗ ต้องโทษถูกตัดขาดจากพระศาสน-จักรโดยอัตโนมัติ โทษนี้สงวนไว้แก่สันตะสำนัก
วรรค ๒ บุคคลต่อไปนี้ ต้องโทษเป็นผู้ต้องห้ามโดยอัตโนมัติ หรือถ้าเป็น
สมณะต้องโทษถูกแขวนโดยอัตโนมัติ
๑.บุคคลที่ยังไม่รับการบรรพชาเป็นสงฆ์ บังอาจประกอบพิธีบูชามิสซา
๒.บุคคลซึ่งนอกจากกรณีดังกล่าวในวรรค ๑ บังอาจประกอบพิธีศีลอภัยบาป หรือรับฟังการสารภาพบาป ทั้งๆ ที่ไม่สามารถทำเช่นนั้นได้อย่างมีผล
วรรค ๓ ในกรณีดังกล่าวในวรรค ๒ โทษอื่นๆ รวมทั้งการถูกตัดขาดจากพระศาสนจักร สามารถเพิ่มเข้าอีกได้ ตามความหนักเบาของความผิด
มาตรา ๑๓๗๙ นอกจากกรณีที่กล่าวในกฎหมายมาตรา ๑๓๗๘ บุคคลที่ทำทีเป็นผู้ให้บริการศีลศักดิ์สิทธิ์ ต้องถูกลงทัณฑ์ด้วยโทษที่เหมาะสม
มาตรา ๑๓๘๐ บุคคลที่ประกอบพิธีศีล ศักดิ์สิทธิ์ หรือรับศีลศักดิ์สิทธิ์โดยการติดสินบน ต้องถูกลงทัณฑ์ด้วยโทษเป็นผู้ต้องห้าม หรือถูกแขวน
มาตรา ๑๓๘๑ วรรค ๑ ผู้ใดไม่ว่า ที่ทำหน้าที่ฝ่ายศาสนจักรโดยพลการ ต้องถูกลงทัณฑ์ด้วยโทษที่เหมาะสม
วรรค ๒ หลังจากถูกปลดออกจากหน้าที่ หรือพ้นจากหน้าที่แล้ว การยึดเหนี่ยวหน้าที่นั้นไว้โดยมิชอบ ถือว่าเทียบเท่ากับการทำหน้าที่โดยพลการ
มาตรา ๑๓๘๒ พระสังฆราชที่บรรพชา ผู้หนึ่งผู้ใดเป็นสังฆราช โดยไม่มีหนังสือมอบอำนาจของพระสันตะปาปา และเช่นเดียวกัน ผู้ที่รับการบรรพชาเป็นสังฆราชจากพระสังฆราชนั้น ต้องโทษถูกตัดขาดจากพระศาสนจักรโดยอัตโนมัติ โทษนี้สงวนไว้แก่สันตะสำนัก
มาตรา ๑๓๘๓ พระสังฆราชซึ่งบรรพชาผู้อยู่ใต้ปกครองของผู้อื่น ขัดต่อข้อกำหนดของกฎหมายมาตรา ๑๐๑๕ โดยไม่มีหนังสือมอบอำนาจที่ชอบด้วยกฎหมาย ถูกห้ามทำการบรรพชาเป็นเวลาหนึ่งปี ส่วนบุคคลที่ได้รับการบรรพชา ต้องโทษถูกแขวนจากศีลบรรพชาขั้นที่ได้รับนั้นโดยอัตโนมัติ
มาตรา ๑๓๘๔ นอกเหนือจากกรณีที่กล่าวในมาตรา ๑๓๗๘–๑๓๘๓ บุคคลซึ่งปฏิบัติหน้าที่สงฆ์ หรือให้บริการศักดิ์สิทธิ์อื่น โดยมิชอบด้วยกฎหมาย สามารถต้องถูกลงทัณฑ์ด้วยโทษที่เหมาะสม
มาตรา ๑๓๘๕ บุคคลที่ทำกำไรโดยมิชอบด้วยกฎหมายจากเงินทำบุญมิสซา ต้องถูกลงทัณฑ์ด้วยโทษของพระศาสนจักร และโทษอื่นๆ ที่เหมาะสม
มาตรา ๑๓๘๖ บุคคลที่ให้หรือสัญญาบางสิ่ง เพื่อให้บุคคลที่ทำหน้าที่ในพระศาสน-จักรทำการ หรือละเว้นทำการโดยมิชอบด้วยกฎหมาย ต้องถูกลงทัณฑ์ด้วยโทษที่เหมาะสม บุคคลที่รับของให้ หรือรับการสัญญาจะให้ ก็ต้องถูกลงทัณฑ์เช่นเดียวกัน
มาตรา ๑๓๘๗ พระสงฆ์ซึ่งในที่สารภาพบาป หรือในโอกาสหรือทำทีรับการสารภาพบาป ชักชวนผู้สารภาพบาปให้ทำบาปผิดต่อพระบัญญัติประการที่ ๖ ต้องถูกลงทัณฑ์ตามความหนักเบาของความผิดด้วยโทษถูกแขวน ถูกห้าม และถูกตัดจากการรับผลประโยชน์ และในกรณีที่หนักขึ้นอีก ต้องถูกขับให้พ้นสถานภาพสมณะ
มาตรา ๑๓๘๘ วรรค ๑ ผู้รับฟังการสารภาพบาป ซึ่งละเมิดความลับของศีลศักดิ์สิทธิ์โดยตรง ต้องโทษถูกตัดขาดจากพระศาสนจักรโดยอัตโนมัติ โทษนี้สงวนไว้แก่สันตะสำนัก ส่วนผู้ละเมิดความลับโดยอ้อมเท่านั้น ต้องถูกลงทัณฑ์ตามความหนักเบาของความผิด
วรรค ๒ ล่ามและคนอื่นๆ ที่กล่าวในกฎหมายมาตรา ๙๓๘ วรรค ๒ ซึ่งละเมิดความลับดังกล่าว ต้องถูกลงทัณฑ์ด้วยโทษที่เหมาะสม ไม่เว้นโทษถูกตัดขาดจากพระศาสนจักร
มาตรา ๑๓๘๙ วรรค ๑ บุคคล ผู้ใช้อำนาจ หรือหน้าที่ฝ่ายพระศาสนจักรในทางที่ผิด ต้องถูกลงทัณฑ์ตามความหนักเบาของการกระทำ หรือการละเว้นการกระทำ ไม่เว้นโทษถูกปลดจากหน้าที่ เว้นแต่โทษสำหรับการใช้อำนาจในทางที่ผิดนั้น ได้ถูกกำหนดโดยกฎหมายหรือบัญญัติแล้ว
วรรค ๒ อันว่าบุคคลซึ่งเพราะความเลินเล่อที่มีความผิด กระทำหรือละเว้นกระทำกิจการในการใช้อำนาจ หรือในการให้บริการ หรือในการทำหน้าที่ฝ่ายพระศาสนจักรโดยมิชอบด้วยกฎหมาย พร้อมทั้งเกิดความเสียหายแก่ผู้อื่น ต้องถูกลงทัณฑ์ด้วยโทษที่เหมาะสม
Can.1378 $1. A priest who acts against the prescription of can.977 incurs an automatic (latae sententiae) excommunication reserved to the Apostolic See.
$2. The following incur an automatic (latae sententiae) penalty of interdict or if a cleric, an automatic (latae sententiae) suspension:
1. one who has not been promoted to the priestly order and who attempts to enact the liturgical action of the Eucharistic Sacrifice;
2. outside the case mentioned in $1, a person who attempts to impart sacramental absolution or a person who hears a sacramental confession when one cannot validly give sacramental absolution.
$3. In the case mentioned in $2 other penalties including excommunication can be added in accord with the seriousness of the offense.
Can.1379 Outside the cases mentioned in can.1378, one who simulates the administration of a sacrament is to be punished with a just penalty.
Can.1380 One who celebrates or receives a sacrament through simony is to be punished with an interdict or a suspension.
Can.1381 $1. Whoever usurps an ecclesiastical office is to be punished with a just penalty.
$2. Illegitimate retention after deprivation or cessation of office is equivalent to usurpation.Can.1382 A bishop who consecrates someone a bishop and the person who receives such a consecration from a bishop without a pontifical mandate incur an automatic (latae sententiae) excommunication reserved to the Apostolic See.
Can.1383 A bishop who violates the prescription of can.1015 and ordains a person who is not his subject without legitimate dimissorial letters is prohibited for a year from conferring the order; a person who has received ordination in such circumstances is automatically (ipso facto) suspended from the order received.
Can.1384 Outside the case mentioned in cann.1378-1383, one who illegitimately carries out a priestly function or another sacred ministry can be punished with a just penalty.
Can.1385 One who illegitimately makes a profit from a Mass stipend is to be punished with a censure or another just penalty.
Can.1386 One who gives or promises something so that someone who exercises a function in the Church would illegitimately do or omit something is to be punished with a just penalty; likewise, the person who accepts such gifts or promises.
Can.1387 Whether in the act or on the occasion or under the pretext of confession, a priest who solicits a penitent to sin against the sixth commandment of the Decalogue is to be punished with suspension, prohibitions and deprivations in accord with the seriousness of the offense; and in more serious cases, he is to be dismissed from the clerical state.
Can.1388 $1. A confessor who directly violates the seal of confession incurs an automatic (latae sententiae) excommunication reserved to the Apostolic See; if he does so only indirectly, he is to be punished in accord with the seriousness of the offense.
$2. An interpreter and other persons mentioned in can.983, $2, who violate this secrecy are to be punished with a just penalty, not excluding excommunication.
Can.1389 $1. One who abuses ecclesiastical power or function is to be punished in accord with the seriousness of the act or omission not excluding deprivation from office unless a penalty for such abuse has already
been established by a law or a precept.
$2. One who through culpable negligence illegitimately places or omits an act of ecclesiastical power, ministry or function which damages another person is to be punished with a just penalty.
