โอกาสฉลองบุญราศีนิโคลาส บุญเกิด กฤษบำรุง พระสงฆ์และมรณสักขีแห่งอัครสังฆมณฑลกรุงเทพฯ ในวันที่ 12 มกราคม มีบางคนสนใจเรื่องพระธาตุ (Relics) ในศาสนาคริสต์ ผมจึงศึกษามาให้สั้นๆ
การเฉลิมฉลองพระธรรมล้ำลึกของพระคริสตเจ้า เรามีพิธีกรรม และศีลศักดิ์สิทธิ์ 7 ประการ นอกจากนี้มีสิ่งคล้ายศีล (Sacramental) และความศรัทธาที่ประชาชนนิยม เช่น การให้ความนับถือพระธาตุ การไปเยี่ยมสักการสถาน การจาริกแสวงบุญ การแห่ การเดินรูปสิบสี่ภาค สายประคำ เหรียญรูปพระ ฯลฯ (เทียบ คำสอนพระศาสนจักรฯ 1674)

พระธาตุ เป็นวัตถุซึ่งเกี่ยวข้องกับบรรดานักบุญผู้ศักดิ์สิทธิ์ แบ่งเป็น 3 ระดับ คือ

ชั้นที่ 1 หมายถึง ร่างกาย หรือส่วนของร่างกายของบรรดานักบุญ ผู้ที่เป็นสมาชิกโดดเด่นของพระศาสนจักรและเป็นพระวิหารของพระจิต (เทียบ 1 คร 3, 16; 6,19; 2 คร 6,16 )

ชั้นที่ 2 หมายถึงชิ้นส่วนของเสื้อผ้า หรือภาชนะสิ่งของบางอย่าง ที่นักบุญเคยใช้

ชั้นที่ 3 หมายถึงสิ่งที่ถูกนำไปสัมผัสกับพระธาตุชั้นที่ 1

     พระศาสนจักรสมัยศตวรรษแรก มีความเคารพต่อสิ่งเหล่านี้มากหรือน้อยแตกต่างกันโดยขึ้นกับสมัยและวัฒนธรรม บางแห่งมีการเสริมแต่งเป็นเรื่องเล่าสืบทอดต่อกันมาเป็นธรรมดา พระศาสนจักรคาทอลิกจึงรอบคอบ ใช้เวลาวินิจฉัยนานพอสมควร กว่าจะให้การรับรองความดีงาม หรือความจริงแท้ หรือประกาศแต่งตั้งใครเป็นบุญราศี (Beatification) หรือ เป็นนักบุญ (Canonization) สำหรับเรื่องพระธาตุก็เช่นกัน พระศาสนจักรใช้เวลาพิจารณา หากพระธาตุมีลักษณะใหญ่ จะต้องได้รับการอนุญาตจากพระสังฆราช ในกรณีที่เก็บรักษาไว้ในบ้านส่วนตัว
(แปลจาก The Catholic Source Book พิมพ์ครั้งที่ 3 โดยคุณพ่อ Peter Klein, Brown-Roa-USA 1999, p 433-434)
     ในหนังสือ Directory on Popular Piety and Liturgy : Principles and Guidelines โดยสมณกระทรวงเรื่อง

พิธีกรรม และกฎเกณฑ์ศีลศักดิ์สิทธิ์ (วาติกัน, ธันวาคม 2001 ข้อ 236) สอนข้อแนะนำด้านอภิบาลสัตบุรุษ ว่า

1. ต้องมั่นใจว่าเป็นพระธาตุแท้ๆ จึงให้สัตบุรุษเคารพ
2. ไม่ควรทำให้พระธาตุแยกเป็นชิ้นเล็กๆ เพราะเราเคารพร่างกายฉันใด การทำให้พระธาตุเล็กลงเกินไป จึงไม่สมควร
3. สอนสัตบุรุษอย่าให้หลงไปด้านสะสมพระธาตุ
4. ปกป้องการหลอก การค้าขายพระธาตุ หรือการถือเป็นเครื่องรางเป็นของขลัง

     การแสดงความเคารพพระธาตุนักบุญ มีหลายแบบ เช่น การจูบ การประดับไฟและดอกไม้ การแบกพระธาตุในขบวนแห่ การนำพระธาตุให้คนป่วย คนกำลังสิ้นใจ เพื่อบรรเทาใจเขา หรือภาวนาเพื่อให้ช่วยรักษา การปฏิบัติต่างๆ ต้องให้เกียรติ และมีแรงจูงใจเพราะความเชื่อ เราไม่ควรตั้งพระธาตุนักบุญบนพระแท่น เพราะพระแท่นเป็นที่พิเศษสำหรับศีลมหาสนิท
นอกจากพิธีกรรมแล้ว ชีวิตคริสตชนหล่อเลี้ยงด้วยรูปแบบหลายหลากของกิจศรัทธาที่ประชาชนนิยม ซึ่งหยั่งรางลึกในวัฒนธรรมที่แตกต่างกัน พระศาสนจักรส่งเสริมแต่เฉพาะสิ่งที่ช่วยให้ชีวิตคริสตชนมีความครบครันยิ่งขึ้น โดยมีหลักในพระวาจาของพระเจ้า