ลักษณะ ๑ ศาลที่มีอำนาจ

Can.1404 The First See is judge by no one.

Can.1405 $1. It is the right of the Roman Pontiff himself alone to judge in cases mentioned in can.1401:

1.those who hold the highest civil office in a state;

2.cardinals;

3.legates of the Apostolic See and, in penal cases, bishops;

4.other cases which he has called to his own judgment.

$2. A judge cannot review an act or instrument explicitly (in forma specifica) confirmed by the Roman Pontiff without his prior mandate.

$3. Judgment of the following is reserved to the Roman Rota:

1.bishops in contentious cases, with due regard for the prescription of can.1419, $2;

2.an abbot primate or an abbot superior of a monastic congregation and the supreme moderator of religious institutes of pontifical right;

3.dioceses or other ecclesiastical persons, whether physical or juridic, which do not have a superior below the Roman Pontiff.

Can.1406 $1. Acts and decisions made in violation of the prescription of can.1404 are considered invalid.

$2. The incompetence of other judges is a absolute in the cases mentioned in can.1405.
Can.1407 $1. No one can be brought into a court of first instance unless before an ecclesiastical judge who is competent in virtue of one of the titles determined in cann.1408-1414.

$2. The incompetence of a judge who posseses none of these titles is termed relative.

$3. The petitioner follows the forum of the respondent; but if the respondent has a number of fora, the choice of one among them is granted to the petitioner.

Can.1408 Anyone can be brought into court before the tribunal of one’s own domicile or quasi-domicile.

Can.1409 $1. A transient has the forum of the place of actual residence.

$2. A person whose domicile, quasi-domicile or place of residence is not known can be brought into court in the forum of the petitioner provided no other legitimate forum is available.

Can.1410 By reason of the location of a disputed item, a party can be brought into court before the tribunal of the place where the litigation things is located whenever the action is directed against the thing or whenever it is a question of damages.

Can.1411 $1. By reason of contract a party can be brought into court before the tribunal of the place in which the contract was entered or must be fulfilled, unless the parties agree to choose another tribunal.

$2. If the case revolves around obligations which arise from another title, the party can be brought into courtbefore the tribunal of the place in which the obligation either originated or is to be fulfilled.

Can.1412 In penal case the accused, even if absent, can be cited before the tribunal of the place where the offense was perpetrated.

Can.1413 A party can be brought into court:

1.in cases which concern administration before the tribunal of the place where the administration was conducted;

$2.in cases which concern inheritances or pious legacies before the tribunal of the last domicile, quasi-domicile or place of residence of the person whose inheritance or pious legacy is the object of the action, in accord with the norms of cann.1408-1409 unless it is a question of the mere execution of a legacy, which is to be examined according to the ordinary norms of competence.

Can.1414 Unless a prescription of the law blocks this, by reason of connection cases which are interrelates are to be tried by one and the same tribunal and in the same procedure.

Can.1415 By reason of prevention, if two or several tribunals are equally competent, the tribunal which has first legitimately cited the respondent has the right to judge the case.

Can.1416 Conflicts of competence between tribunals subject to the same appellate tribunal are resolved by that tribunal; if the tribunals are not subject to the same appellate tribunal, conflicts of competence are resolved by the Apostolic Signatura.

มาตรา ๑๔๐๔ ไม่มีผู้ใด พิพากษาตำแหน่งสูงสุด (สมเด็จพระสันตะปาปา) ได้

มาตรา ๑๔๐๕ วรรค ๑ สมเด็จพระสันตะ ปาปาผู้เดียวเท่านั้น มีสิทธิที่จะพิจารณาตัดสิน ในกรณีที่ได้ระบุไว้ในกฎหมายมาตรา ๑๔๐๑

๑.บรรดาผู้มีตำแหน่งสูงสุดในประเทศ;

๒.บรรดาพระคาร์ดินัล;

๓.บรรดาสมณทูตของสันตะสำนัก และพระสังฆราชในกรณีที่เป็นคดีอาญา;

๔. กรณีอื่นๆ ที่พระสันตะปาปาได้ส่งนำมาให้พระองค์ตัดสินเอง

วรรค ๒ ผู้พิพากษา หากมิได้รับมอบอำนาจมาก่อน    ไม่สามารถทบทวนการตัดสินคดี หรือพยานหลักฐานที่พระสันตะปาปาได้ทรงรับรองโดยเฉพาะแล้ว

วรรค ๓ กรณีต่อไปนี้ สงวนไว้สำหรับศาลสูงของสันตะสำนัก ที่จะตัดสิน

๑. พระสังฆราช ในคดีแพ่ง โดยคงไว้ซึ่งกฎหมายมาตรา ๑๔๑๙ วรรค ๒

๒.อธิการฤษีสูงสุด หรืออธิการผู้ใหญ่ของคณะฤษี และอธิการสูงสุดของคณะนักบวชสิทธิสันตะสำนัก

๓.สังฆมณฑล หรือ บุคคลฝ่ายพระศาสนจักรอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นบุคคลโดยธรรมชาติ หรือนิติบุคคล

มาตรา ๑๔๐๖ วรรค ๑ การกระทำ หรือการตัดสินใดๆ ที่ขัดต่อข้อกำหนดของกฎหมายมาตรา ๑๔๐๔ ถือเป็นโมฆะ

วรรค ๒ การขาดอำนาจของผู้พิพากษาอื่นๆ ในกรณีที่ระบุไว้ในกฎหมายมาตรา ๑๔๐๕ เป็นชนิดเด็ดขาด

มาตรา ๑๔๐๗ วรรค ๑ จะนำใครขึ้นศาลชั้นต้นไม่ได้ ยกเว้นต่อหน้าผู้พิพากษาฝ่ายพระศาสนจักรที่มีอำนาจตามกฎหมายข้อใดข้อหนึ่ง ตามที่มีกำหนดไว้ในกฎหมายมาตรา ๑๔๐๘–๑๔๑๔

วรรค ๒ การขาดอำนาจของผู้พิพากษาซึ่งไม่มีอำนาจตามกฎหมายเหล่านี้ข้อใดข้อหนึ่งเลย เป็นชนิดไม่เด็ดขาดวรรค ๓ โจทก์ต้องขึ้นศาลของจำเลย ถ้าจำเลยสามารถขึ้นศาลได้หลายศาล โจทก์สามารถเลือกศาลใดศาลหนึ่ง

มาตรา ๑๔๐๘ ใครไม่ว่า สามารถถูกนำขึ้นศาลของภูมิลำเนา หรือเสมือนภูมิลำเนาของผู้นั้น

มาตรา ๑๔๐๗ วรรค ๑ ผู้ที่ไม่มีภูมิลำเนาถาวร ให้ขึ้นศาลที่ผู้นั้นอาศัยอยู่ในปัจจุบัน

วรรค ๒ ผู้ที่ไม่ปรากฏภูมิลำเนา หรือเสมือนภูมิลำเนา หรือสถานที่อาศัย สามารถถูกนำขึ้นศาลของโจทก์ได้ ขอแต่ว่า ไม่มีศาลอื่นที่ชอบด้วยกฎหมาย

มาตรา ๑๔๑๐ โดยเหตุผลของสิ่งของที่ตั้งอยู่ คู่ความสามารถถูกนำขึ้นศาลของสถานที่ ที่สิ่งของที่เป็นความตั้งอยู่ เมื่อใดไม่ว่าคดีความเป็นเรื่องเกี่ยวกับสิ่งของโดยตรง หรือเกี่ยวกับการทวงสิทธิในสิ่งของนั้นคืน

มาตรา ๑๔๑๑ วรรค ๑ โดยเหตุผลของสัญญา คู่ความสามารถถูกนำขึ้นศาลของสถานที่ที่ทำสัญญา หรือที่ต้องทำตามสัญญา เว้นแต่ว่าคู่ความจะยินยอมเลือกศาลอื่น

วรรค ๒ ถ้าคดีความเป็นเรื่องเกี่ยวกับภาระผูกพันที่มาจากเหตุผลอื่น คู่ความสามารถถูกนำขึ้นศาลของสถานที่  ที่ภาระ
ผูกพันนั้นเกิดขึ้น หรือที่ต้องปฏิบัติตามภาระผูกพัน

มาตรา ๑๔๑๒ กรณีคดีอาญา จำเลยแม้จะไม่อยู่ ก็สามารถถูกนำขึ้นศาลของสถานที่ที่เกิดเหตุได้

มาตรา ๑๔๑๓ คู่ความ สามารถถูกนำขึ้นศาลได้:

๑. ในคดีที่เกี่ยวกับการบริหาร ให้ขึ้นศาลของสถานที่ที่ทำการบริหาร

๒.ในคดีที่เกี่ยวกับมรดก หรือพินัยกรรม ให้ขึ้นศาลของสถานที่ที่มีภูมิลำเนา หรือที่เสมือนภูมิลำเนา หรือสถานที่อยู่อาศัยสุดท้ายของผู้เป็นเจ้าของมรดก หรือพินัยกรรม ตามกฎเกณฑ์ของกฎหมายมาตรา ๑๔๐๘–๑๔๐๙ เว้นแต่ว่า เป็นเรื่องเกี่ยวกับการปฏิบัติตามพินัยกรรมเท่านั้น ซึ่งจะต้องพิจารณาปฏิบัติตามกฎหมายปกติของการมีอำนาจ

มาตรา ๑๔๑๔ โดยเหตุผลของความเกี่ยวพัน คดีหลายคดีที่เกี่ยวพันกัน ให้ศาลเดียวพิจารณา และดำเนินคดีในกระบวนการเดียวกัน เว้นแต่มีอุปสรรคจากข้อกำหนดของกฎหมาย

มาตรา ๑๔๑๕ โดยเหตุผลของการดำเนินการก่อน ถ้าศาลสองศาลหรือมากกว่า มีอำนาจเท่าเทียมกัน ศาลที่มีหมายเรียกคู่ความโดยชอบด้วยกฎหมายก่อน มีสิทธิพิจารณาคดี

มาตรา ๑๔๑๖ ปัญหาขัดแย้ง เรื่องการมีอำนาจพิจารณาคดี ระหว่างศาลที่ขึ้นกับศาลอุทธรณ์เดียวกัน ให้ศาลอุทธรณ์นั้นชี้ขาด แต่ถ้าไม่ขึ้นกับศาลอุทธรณ์เดียวกัน ให้ศาลสูงของสันตะสำนักเป็นผู้ชี้ขาดตัดสินขั้นสุดท้าย    เว้นแต่เมื่อ    สันตะสำนัก