หมวด ๙ การแยกกันของคู่แต่งงาน

 ส่วน ๑ การสิ้นสุดของพันธะ

Can.1141 A ratified and consummated marriage cannot be dissolved by any human power or for any reason other than death.

Can.1142 A non-consummated marriage between baptized persons or between a baptized party and non-baptized party can be dissolved by the Roman Pontiff for a just cause, at the request of both parties or of one of the parties, even if the other party is unwilling.

Can.1143 $1. A marriage entered by two non-baptized persons is dissolved by means of the pauline privilege in favor of the faith of a party who has received baptism by the very fact that a new marriage is contracted by the party who has been baptized, provided the non-baptized party departs.

$2. The non-baptized party is considered to have departed if he or she does not wish to cohabit with the baptized party or does not wish to cohabit in peace without insult to the Creator unless, after receiving baptism, the baptized party gave the other party a just cause for departure.

Can.1144 $1. In order for the baptized party to contract a new marriage validly, the non-baptized party must always be interrogated on the following points:

1. whether he or she also wishes to receive baptism;

2. whether he or she at least wishes to cohabit in peace with the baptized party without insult to the Creator.

$2. This interrogation must take place after baptism; for a serious reason, however, the local ordinary can permit this interrogation to take place before the baptism, or even dispense from this interrogation either before or after the baptism, provided it is evident in light of at least a summary and extra judicial process, that it cannot take place or that it would be useless.

Can.1145 $1. As a rule, the interrogation  is  to  take  place on the authority of the local ordinary of the converted party; if the other spouse asks for a period of time during which to answer, the same ordinary is to grant it while warning the party that after this period has elapsed without any answer, the person’s silence will be considered to be a negative answer.

$2. An interrogation carried out privately by the converted party is also valid and is indeed licit if the form prescribed above cannot be observed.

$3. In either case the fact that the interrogation took place and its outcome must legitimately be evident in the external forum.

Can.1146 The baptized party has the right  to contract a new marriage with a Catholic party:

$1. If the other party answered negatively to the interrogation or if the interrogation has been legitimately omitted;

$2. If the non-baptized party, interrogated or not, at first peacefully cohabited without insult to the Creator but afterwards departed without  a just cause, with due regard for the prescriptions of cann.1144 and 1145.

Can.1147 For a serious cause the local ordinary can permit the baptized party who employs the pauline privilege to contract marriage with a non-Catholic party, whether baptized or not, while observing the prescriptions of the canons on mixed marriages.

Can.1148 $1. After he has received baptism in the Catholic Church, a previously non-baptized man who simultaneously has several non-baptized wives can keep one of them as his wife while dismissing the others if it is difficult for him to remain with the first. The same is true for a non-baptized woman who simultaneously has several non-baptized husbands.

$2. In the situations mentioned in $1, marriage is to be contracted according to the the legitimate form after the reception of baptism, while observing the prescriptions on mixed marriages if necessary, as well as the other requirements of law.

$3. After considering the moral, social and economic situation of the area and of the persons, the local ordinary is to take care that sufficient provision is made in accord with the norms of justice, Christian charity and natural equity for the needs of the first wife and of the other wives who are dismissed.

Can.1149 A non-baptized person who, once having received baptism in the Catholic Church, cannot restore cohabitation with a non-baptized spouse due to captivity or persecution can contract another marriage even if the other party received baptism in the meantime, time due regard for the prescription of can.1141.

Can.1150 In a doubtful matter the privilege of the faith enjoys the favor of the law.

มาตรา ๑๑๔๑ การแต่งงานที่ทำพิธีถูกต้องตามกฎหมายและสมบูรณ์ด้วยเพศสัมพันธ์ ไม่สามารถสลายได้ด้วยอำนาจใดๆ ของมนุษย์ หรือด้วยเหตุอันใดนอกจากความตาย

มาตรา ๑๑๔๒ การแต่งงานที่ยังไม่สมบูรณ์ด้วยเพศสัมพันธ์ ระหว่างผู้รับศีลล้างบาปทั้งสองฝ่าย หรือระหว่างผู้รับศีลล้างบาปฝ่ายหนึ่ง  กับผู้มิได้รับศีลล้างบาปอีกฝ่ายหนึ่ง สามารถสลายโดยพระสันตะปาปา เพราะเหตุอันชอบ โดยการร้องขอของทั้งสองฝ่าย หรือฝ่ายหนึ่งฝ่ายเดียว แม้อีกฝ่ายหนึ่งไม่ยินยอม

มาตรา ๑๑๔๓ วรรค ๑ การแต่งงานระหว่างบุคคลที่ไม่ได้รับศีลล้างบาปทั้งสองฝ่าย สลายได้ด้วยอภิสิทธิ์นักบุญเปาโล เพื่อให้เป็นคุณแก่ความเชื่อของฝ่ายที่รับศีลล้างบาป การสลายนั้นเกิดขึ้นทันทีที่ฝ่ายรับศีลล้างบาปแต่งงานใหม่ ขอแต่ให้ฝ่ายไม่ได้รับศีลล้างบาปแยกจากไป

วรรค ๒ ถือได้ว่าฝ่ายไม่ได้รับศีลล้างบาปแยกจากไป ถ้าเขาไม่ยินยอมอยู่ร่วมกับฝ่ายรับศีลล้างบาป หรือไม่ยอมอยู่ร่วมกันอย่างสันติ โดยปราศจากการหมิ่นประมาทพระผู้สร้าง เว้นแต่ฝ่ายที่ได้รับศีลล้างบาป หลังจากรับศีลล้างบาปแล้ว ได้ทำให้อีกฝ่ายหนึ่งแยกจากไปด้วยเหตุอันชอบ

มาตรา ๑๑๔๔ วรรค ๑ เพื่อให้ฝ่ายที่รับศีลล้างบาป สามารถแต่งงานใหม่ได้อย่างถูกต้องตามกฎหมาย ฝ่ายที่ไม่ได้รับศีลล้างบาปจะต้องได้รับการทาบทามเสมอว่า

๑. เขาประสงค์จะรับศีลล้างบาปด้วยหรือไม่

๒. อย่างน้อย เขาประสงค์จะอยู่อย่างสงบกับฝ่ายที่รับศีลล้างบาป โดยไม่ประมาทพระผู้สร้างหรือไม่

วรรค ๒ การทาบทามนี้ ต้องทำ หลังรับศีลล้างบาปแล้ว แต่ว่าผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจท้องถิ่น เมื่อมีเหตุอันหนักสามารถอนุญาตให้ทำการทาบทามนั้น ไม่ว่าก่อนหรือหลังการรับศีลล้างบาป ขอแต่ให้เป็นที่แจ้งชัดอย่างน้อย จากขบวนการนอกศาลอย่างสรุปว่า การทาบทามไม่อาจทำได้หรือไม่มีประโยชน์

มาตรา ๑๑๔๕ วรรค ๑ ให้ถือเป็นกฎว่า การทาบทามนั้นต้องทำด้วยอำนาจของผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจท้องถิ่นของฝ่ายที่กลับใจ ถ้าคู่แต่งงานอีกฝ่ายหนึ่งขอเวลาเพื่อให้คำตอบ ผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจคนเดียวกันนั้นต้องให้เวลาแก่เขา โดยเตือนเขาว่า ถ้าระยะเวลาที่ขอผ่านไป โดยไม่มีคำตอบใดๆ การนิ่งเงียบถือว่าเป็นคำตอบปฏิเสธ

วรรค ๒ การทาบทาม แม้ทำ เป็นการส่วนตัวของฝ่ายที่กลับใจถูกต้องตามกฎหมาย และยิ่งกว่านั้นชอบด้วยกฎหมายด้วย ถ้ารูปแบบการทาบทามที่กำหนดไว้ข้างบนนี้ ไม่สามารถปฏิบัติได้
 

วรรค ๓ ในทั้งสองกรณี จะต้องพิสูจน์ได้ทางกฎหมายในขอบเขตอำนาจภายนอก เกี่ยวกับการทาบทามที่ได้ทำ และผลของการทาบทามนั้น

มาตรา ๑๑๔๖ ฝ่ายที่รับศีลล้างบาป มีสิทธิ์แต่งงานใหม่กับฝ่ายคาทอลิก

๑. หากอีกฝ่ายหนึ่งตอบปฏิเสธต่อการทาบทาม หรือหากมีการละเว้นการทาบทามโดยชอบด้วยกฎหมาย

๒. หากฝ่ายที่ไม่ได้รับศีลล้างบาป ไม่ว่าได้รับการทาบทามแล้ว หรือว่ายังมิได้รับการทาบทาม ในตอนแรก อยู่ร่วมกันอย่างสงบ โดยไม่หมิ่นประมาทพระผู้สร้างแต่ภายหลังได้แยกจากไปโดยไม่มีเหตุอันชอบธรรม ทั้งนี้ โดยคงไว้ซึ่งข้อกำหนดของมาตรา ๑๑๔๔ และ ๑๑๔๕

มาตรา ๑๑๔๗ อย่างไรก็ดี ผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจท้องถิ่น เมื่อมีเหตุอันหนัก สามารถอนุญาตให้ฝ่ายที่รับศีลล้างบาป แต่งงานกับฝ่ายที่ไม่เป็นคาทอลิก ไม่ว่าจะได้รับศีลล้างบาปหรือไม่ โดยใช้อภิสิทธิ์นักบุญ เปาโล ทั้งนี้ โดยต้องปฏิบัติตามข้อกำหนดต่างๆ ของมาตราที่เกี่ยวกับการแต่งงานของผู้ถือนิกายต่างกันด้วย

มาตรา ๑๑๔๘ วรรค ๑ บุรุษที่ไม่ได้รับศีลล้างบาป ซึ่งมีภรรยาที่ไม่ได้รับศีลล้างบาปหลายคนพร้อมกัน เมื่อได้รับศีลล้างบาปในพระศาสนจักรคาทอลิกแล้ว หากเป็นการทรมานที่จะอยู่กับภรรยาคนแรก ก็สามารถเลือกเอาภรรยาคนหนึ่งในบรรดาภรรยาเหล่านั้น โดยแยกขาดจากภรรยาคนอื่นๆ กฎเดียวกันนี้ใช้ได้กับสตรีที่ไม่ได้รับศีลล้างบาป ซึ่งมีสามีที่มิได้รับศีลล้างบาปหลายคนพร้อมกัน

วรรค ๒ ในกรณีที่กล่าวถึงใน วรรค  ๑ เมื่อรับศีลล้างบาปแล้ว การแต่งงานต้องทำตามรูปแบบของกฎหมาย โดยต้องปฏิบัติตามข้อกำหนดต่างๆ ที่เกี่ยวกับการแต่งงานของผู้ถือนิกายต่างกัน และข้อกำหนดอื่นๆ ของกฎหมาย หากจำเป็น

วรรค ๓ ผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจท้องถิ่น ต้องเอาใจใส่ให้ภรรยาคนแรกและคนอื่นๆ ที่ต้องแยกไป ได้รับปัจจัยครองชีพที่เพียง พอ ตามกฎแห่งความเป็นธรรม ความรักเยี่ยงคริสตชนและความเที่ยงธรรมตามธรรมชาติ โดยคำนึงถึงสภาพทางศีลธรรม ทางสังคมทางเศรษฐกิจของพื้นที่และของบุคคล

มาตรา ๑๑๔๙ บุคคลที่ไม่ได้รับศีลล้างบาป ซึ่งเมื่อรับศีลล้างบาปในพระศาสนจักรคาทอลิกแล้ว ไม่สามารถคืนสู่การอยู่ร่วมกันกับคู่แต่งงานที่ไม่ได้รับศีลล้างบาป เพราะถูกจับเป็นเชลย หรือถูกเบียดเบียน สามารถแต่งงานใหม่ได้ ถึงแม้ว่าอีกฝ่ายหนึ่งจะได้รับศีลล้างบาปในระหว่างนั้น ทั้งนี้ โดยคงไว้ซึ่งข้อกำหนดของมาตรา ๑๑๔๑

มาตรา ๑๑๕๐ ในเรื่องที่สงสัย อภิสิทธิ์ของความเชื่อได้รับประโยชน์จากกฎหมาย