อารีอุส

ราวค.ศ.318-319 พระสงฆ์องค์หนึ่งในเมืองอเล็กซานเดรีย ประเทศอียิปต์ ชื่อ อารีอุส ได้เทศน์สอนความเชื่อผิดๆ เกี่ยวกับพระเยซูเจ้า พระศาสนจักรตัดสินว่าอารีอุสสอนผิด แต่ว่าคำสอนของเขาซึ่งเรียกว่า “ลัทธินิยมอารีอุส” ยังคงแพร่ขยายออกไปเรื่อยๆ

ภายใต้การปกครองของจักรพรรดิคอนสแตนติน  คริสตชนรู้สึกปลอดภัยจากการเบียดเบียนและสามารถไตร่ตรองถึงความหมายของความเชื่อ พวกเขาสนใจเป็นพิเศษในภาพลักษณ์ขององค์พระเยซูเจ้า  และต้องการรู้อย่างแท้จริงว่าพระเยซูเจ้าคือใคร ความเป็นมนุษย์ของพระองค์เป็นอย่างไร ความคิดเห็นที่แตกต่างของบางคนหลงผิดอย่างมาก ตามคำสอนของพระศาสนจักร

หนึ่งในบุคคลที่มีความหลงผิดคือ อารีอุส ท่านเกิดที่เมืองลิบยา ได้รับการศึกษาในประเทศอียิปต์ รับศีลบวชเป็นพระสงฆ์อยู่ที่เมืองอเล็กซานเดรีย ใช้ชีวิตแบบนักพรต ปฏิเสธความสะดวกสบาย เป็นนักเทศน์ที่สำคัญและมีความสามารถในการแสดงความคิดเห็นอย่างดีและอย่างมั่นใจ

ราว ค.ศ.318-319 อารีอุสเริ่มสอนตามความคิดเห็นที่หลงผิด สอนว่า พระเยซูไม่เป็นพระเจ้า แต่เป็นบุคคลพิเศษ เป็นบุคคลเดียวในโลกที่พระเจ้าทรงสร้าง พระเยซูมีบางสิ่งบางอย่างเหมือนพระเจ้า เว้นแต่ว่าพระองค์สามารถร้องไห้และทุกข์ทรมาน ซึ่งพระเจ้าไม่สามารถ อารีอุสยังบอกอีกว่า “พระเยซูมีบางสิ่งบางอย่างเหมือนมนุษย์ แต่พระองค์ไม่มีวิญญาณแบบมนุษย์”

มีผู้สนใจติดตามความคิดเห็นของอารีอุสหลายคน รวมทั้งนักเทววิทยา พระสงฆ์ และประชาชนในภาคตะวันออก พวกเขาคิดว่ามันเป็นคำสอนที่มีเหตุมีผลและง่ายต่อการเข้าใจ

อย่างไรก็ตาม คริสตชนจำนวนมากต่อต้านคำสอนของอารีอุสทันที  พวกเขาเชื่อว่าถ้าพระเยซูไม่เป็นพระเจ้าแท้ ก็ไม่มีทางที่มนุษย์จะได้รับการช่วยให้รอดหรือสัมพันธ์กับพระเจ้าได้  พระสังฆราชแห่งเมืองอเล็กซานเดรียได้โต้แย้งกับอารีอุส  ท่านยกย่องอารีอุสในความพยายามที่จะตรวจสอบคำสอนคริสตชน แต่ท่านกล่าวว่าอารีอุสหลงผิดและจะต้องละทิ้งแนวความคิดของเขาเสีย  แต่อารีอุสปฏิเสธที่จะเชื่อฟังพระสังฆราช เขายังคงพยายามทำให้คนอื่นเชื่อว่าคำสอนเกี่ยวกับพระเยซูเจ้าของเขานั้นถูกต้อง และก็มีหลายคนในเมืองอเล็กซานเดรียและตามส่วนต่างๆ ในอาณาจักรตะวันออกที่สนับสนุนเขา

ใน ค.ศ.319 เมื่อพระสังฆราชแห่งอียิปต์จัดประชุมซึ่งเรียกว่า “ซีโนด” (Synod) มีพระสังฆราชประมาณ 100 องค์ มาร่วมประชุมกันเพื่อพิจารณาคำสอนของอารีอุส อารีอุสได้อธิบายความเชื่อในศาสนาของเขาอย่างมีวาทศิลป์  ในที่สุดบรรดาพระสังฆราชลงความเห็นว่าอารีอุสและผู้ติดตามทั้ง 14 คน ถูกขับออกจากพระศาสนจักรเพราะคำสอนที่หลงผิดของพวกเขา ซึ่งเรียกว่า “คำสอนนอกรีต” (heresy) อารีอุสจะต้องละทิ้งวัดของเขาหรือยอมทิ้งความเชื่อของเขา

อารีอุสย้ายไปอยู่ที่เมืองนิโคเมเดีย ซึ่งเป็นเมืองใหญ่ในอาณาจักรตะวันออก ยูเซบิอุส พระสังฆราชของเมืองนั้นสนับสนุนอารีอุส ต่อมาเมืองนี้เองกลายเป็นศูนย์กลางของ “ลัทธินิยมอารีอุส” การโต้แย้งทางเทววิทยายังคงดำเนินอยู่และแพร่ขยายออกไป ซึ่งส่งผลกระทบกระเทือนอย่างมากต่อสันติภาพในระหว่างคริสตชน